پروژه نهضت ملی مسکن در بیراهه

به گزارش مجله خبری نگار/اسکناس: موضوع مسکن همچنان یکی از چالش‌های بزرگ دولت‌ها به شمار می‌رود. دولت سیزدهم با وعده ساخت سالانه یک میلیون مسکن به قدرت رسید و حالا با گذشت بیش از یکسال از عمر دولت همچنان ساخت سالانه یک میلیون مسکن در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. اکنون و به دلیل نوسانات قیمت ارز بازار مسکن دچار یک رکود تورمی شده است.

در همین خصوص عضو هیئت مدیره اتحادیه مشاوران املاک گفت: در حال حاضر شرایط رکود تورمی در بازار مسکن حاکم است که در این شرایط خریداران وفروشندگان منتظر تثبیت بیشتر قیمت‌ها هستند. سعید لطفی گفت: دولت باید نظارت‌های خود را بر بازار مسکن تقویت کند تا با تثبیت نرخ ارز و دلار قیمت‌ها در بازار مسکن به ثبات برسد. به گفته عضو هیئت مدیره اتحادیه مشاوران املاک کشور نوسازی و تولید وعرضه مسکن در تثبیت قیمت‌های مسکن بسیار می‌تواند اثر گذار باشد به طوری که با پاسخ گویی به نیاز تقاضا در بازار مسکن می‌توانیم آینده این بازار را خوب ارزیابی کنیم، اما در صورتی که نیاز‌ها در این بازار پاسخ گو نباشد به مرور بازار با نوسان روبرو می‌شود. او می‌گوید: در حال حاضر بازار مسکن در شرایط رکود تورمی قرار دارد و بسیاری از فروشنده‌ها از بازار مسکن عقب نشینی کرده تا تثبیت قیمت‌ها شاهد رونق در بازار مسکن باشیم. اما باید به این نکته توجه کرد که تثبیت قیمت‌ها آیا توان مردم را برای خرید خانه بالا خواهد برد؟ و در نهایت راه خانه‌دار شدن مردم چه چیزی می‌تواند باشد؟

پروژه نهضت ملی مسکن به بیراهه می‌رود

در همین خصوص بهمن آرمان (کارشناس مسائل اقتصادی) معتقد است در سازمان بورس و اوراق بهادار که مسئولیت تأمین منابع مالی برای توسعه اقتصادی کشور را دارد، آیین‌نامه‌ای تحت عنوان تأسیس شرکت‌های پروژه محور به تصویب رسیده که مناسب‌ترین راهکار برای ساخت مسکن است. طبق قانون اساسی ساخت مسکن برای اقشار ضعیف جامعه یکی از مهم‌ترین وظایف دولت است، اما دولت‌ها در ایران تقریبا هیچ زمانی موفق به حل این بحران نشده‌اند. دولت سیزدهم نیز که با وعده‌ی ساخت یک میلیون مسکن در سال روی کار آمد، در اجرای این شعار ناتوان مانده است.

در خصوص برنامه‌ریزی دولت برای ساخت مسکن می‌گوید: قولِ ایجاد یک میلیون مسکن در سال در حالی مطرح شد که زمینه‌های مالی این طرح در نظر گرفته نشده است. البته دولت به تدریج متوجه شد که امکان ساخت یک میلیون مسکن در سال با مکانیسم‌های فعلی وجود ندارد و برای همین در طول این مدت سیاست‌های خود را چند بار تغییر داده است؛ به طور مثال از ساخت واحد مسکونیِ یک طبقه صحبت کرده و این اواخر گفته زمین در اختیار مردم قرار می‌دهد تا آن‌ها خودشان مسکن بسازند. آرمان بیان کرد: بار‌ها امکان تحققِ وعده‌ی ساختِ ۴میلیون مسکن از سوی کارشناسان و انبوه‌سازان زیر سوال رفته است؛ ضمن اینکه ساخت خانه با این مکانیسم با توجه به اینکه جامعه‌ی هدف از توانایی مالی کافی برخوردار نیستند، سبب می‌شود خانه‌ها از استاندارد‌های لازم برخوردار نباشند.

وی ادامه داد: نمونه‌ی این وضعیت را می‌توان در پروژه‌ی مسکن مهر و سایر پروژه‌های از این دست دید؛ چیزی که ساخته می‌شود از همان ابتدا آلونکی بیش نیست. ببینید در زمان آقای احمدی‌نژاد رئیس کانون انبوه‌سازان مسکن و برخی دیگر از کارشناسان این حوزه، از مسکن مهر به عنوان حلبی‌آباد‌های جدید نام بردند؛ کار به جایی رسیده بود که خیلی از شرکت‌های معتبر، حتی حاضر به ورود به این پروژه نشدند و اعتبار خود را برای به دست آوردنِ سودِ حاصل از آن خرج نکردند. آرمان با اشاره به اینکه شهرک‌هایی مثل اکباتان، آپادانا، شهید محلاتی و… با همکاری شرکت‌های معتبر خارجی ساخته شده‌اند، گفت: در هیچ کشوری دولت خانه نمی‌سازد بلکه زمینه‌های لازم برای ساخت خانه را فراهم می‌کند.

این کارشناس مسائل اقتصادی تأکید کرد: معتقدم با چنین سیستمی می‌توان بحران فعلی مسکن را پشت سر گذاشت؛ تجربه‌ی ساخت مسکن در گذشته و همچنین در سایر کشور‌ها به ما می‌گوید که برای ساخت مسکنِ طبقه‌ی متوسط و کمتر برخوردار جامعه، راهی جز صنعتی سازی، بلند مرتبه‌سازی و ارزان‌سازی نداریم. کشور‌های دیگری که با مشکل مسکن برای اقشار کمتر برخوردار جامعه رو به رو بودند با صنعتی کردن ساخت ساختمان توانستند مقدار زیادی از این مشکل را حل کنند. ترکیه از همین راه به جایی رسیده که الان صادرکننده تکنولوژی ساختمانی است و حتی به کشور‌های پیشرفته صنعتی هم تکنولوژی خود را صادر می‌کند. این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: طبق آمار وزارت مسکن که در زمان آقای آخوندی منتشر شد ۹۵ درصد از واحد‌های مسکونی توسط مردم ساخته شده و شرکت‌های بزرگ نقشی در آن نداشته‌اند، به همین خاطر قیمت مسکن در ایران بالاست و استاندارد‌ها در آن رعایت نمی‌شود.

آرمان در پاسخ به این سوال که کارگران و اقشار ضعیف جامعه چگونه می‌توانند در این طرح شرکت کنند، گفت: باید پیش‌شرط‌هایی برای این کار در نظر گرفته شود. اگر کشور‌های دیگر را الگو قرار دهیم، متوجه می‌شویم که دولت برای بالا بردنِ امکان خریدِ این واحد‌های مسکونی مواردی در نظر گرفته‌است. وی گفت: بخش عمده قیمت مسکن را قیمت زمین تشکیل می‌دهد برای همین زمین را باید به صورت رایگان در اختیار شرکت‌ها قرار بدهیم و همچنین شرکت‌ها باید شریک خارجی داشته باشند تا بتوانند از تکنولوژی روز استفاده کنند. ببینید شهرک اکباتان که قبلا زمین خشک بود با مکانیزم‌های خاصی تأمین منابع مالی شد و با تکنولوژی امریکایی ساخته شد. واحد‌های نوبنیاد هم توسط شرکت فنلاندی و برج‌های سه‌گانه خیابان ستارخان را نیز شرکت اسپانیایی ساخت. این در حالی که ساخت مسکن در کشور به کندی جلو می‌رود و دولت از وعده داده شده مبنی بر ساخت یک میلیون واحد در سال دچار عقب‌ماندگی جدی شده است. البته این یک روی ماجرا بوده و روی دیگر آن افزایش قیمت ساخت و کم شدن توان شهروندان برای خرید خانه‌های طرح مسکن ملی است.